Jak dobrać raki?

Raki to obowiązkowe wyposażenie każdego turysty, który wybiera się w zimie w teren powyżej schronisk. Wiemy jednak, że wybór raków nie jest łatwy, szczególnie, jeśli dopiero zaczynamy swoją przygodę z zimowymi górami. 

Czym są raki?

Najprościej mówiąc, raki to sztywne nakładki z kolcami, które zakładamy na buty w terenie śnieżnym i lodowym. Dzięki nim zapobiegamy niekontrolowanym poślizgnięciom i zyskujemy pewność i stabilność kroku nawet w najtrudniejszym terenie. Bez nich bezpieczna turystyka zimowa w górach typu alpejskiego w zasadzie nie byłaby możliwa.

Jak dzielimy raki?

Raki dzielimy na trzy główne kategorie pod względem sposobu mocowania ich do butów:

• Raki koszykowe (dawniej paskowe)
• Raki półautomatyczne
• Raki automatyczne

Jak dobrać raki?

Aby dobrze dobrać raki do swoich potrzeb warto odpowiedzieć sobie na 3 podstawowe pytania:

1. W jakim terenie poruszam się zimą? Czy w najbliższych latach zamierzam to zmieniać?

          VS     

Jeśli zimą chodzisz tylko po Beskidach i Sudetach, a Tatry omijasz szerokim łukiem, to prawdopodobnie wystarczą Ci raczki turystyczne. To lżejsza i wygodniejsza wersja pełnych raków, która świetnie sprawdza się na oblodzonych i śnieżnych szlakach, które nie są bardzo strome. Co więcej, raczki są kompatybilne z większością butów trekkingowych, nawet tymi letnimi.

Jeśli natomiast stawiasz swoje pierwsze kroki w Tatrach albo planujesz to robić w najbliższym czasie, wtedy warto zainwestować w raki. Wszystkie tatrzańskie szlaki powyżej schronisk (a także szlak do Doliny Pięciu Stawów Polskich) wymagają posiadania raków. 

Widziałeś osoby w raczkach zdobywające szczyty w Tatrach Zachodnich albo jeszcze gorzej - w Tatrach Wysokich? Ja też… 

Ale nie idź ich śladem, bo może Cię to kosztować nawet życie.

2. Jakie mam buty?

To bardzo ważna kwestia, ponieważ nie każde buty trekkingowe będą dobrze współpracować z rakami turystycznymi. Muszą one być wystarczająco sztywne, aby dobrze trzymać się buta i zminimalizować ryzyko pęknięcia łącznika, a co za tym idzie - zgubienia sprzętu w trudnym terenie. 

Jak sprawdzić, czy Twoje buty są wystarczająco sztywne? 

Najłatwiejszym sposobem jest ubranie buta i sprawdzenie np. na schodach, jak bardzo zgina się but. Stań na schodku tylko przednią częścią buta i sprawdź, jak bardzo zgina się cała konstrukcja. Jeśli mocno - buty prawdopodobnie będą za miękkie do raków. Jeśli tylko kosmetycznie - wszystko powinno być w porządku.

Warto pamiętać, że na sztywność buta wpływa nie tylko materiał i rodzaj zastosowanej podeszwy, ale także materiał cholewki, czy gumowy otok wokół całego buta, który dodatkowo usztywnia całego buta.

Jeśli nie jesteś pewien, czy but jest wystarczająco sztywny, zapraszamy do sklepu, podpowiemy i pomożemy zdecydować :)

3. Czy mam w butach rant (przód i/lub tył buta)?

Ten punkt pośrednio łączy się z poprzednim. Jeśli zauważysz, że Twój but ma z przodu albo z tyłu buta specjalny rant, oznacza to, że buty są przystosowane do raków półautomatycznych. Będą więc wystarczająco sztywne, aby założyć raki koszykowe, czy półautomatyczne. Są to typowo zimowe buty, sztywne, wysokie i odporne na uszkodzenia mechaniczne.

Oczywiście, nawet jeśli masz buty z rantami, nadal możesz do nich założyć zwykłe raki koszykowe. Choć jeśli planujesz regularne wycieczki zimowe, warto zainwestować w raki półautomatyczne.

Rodzaje raków turystycznych

Raki koszykowe

Najbardziej podstawowe raki. Przeznaczone dla osób początkujących, które przemierzają szlaki turystyczne. Nie w głowie im wspinaczka i lodospady - wolą pozostać przy trekkingu. Są to najbardziej uniwersalne raki, które pasują do wszystkich butów (o ile są tylko odpowiednio sztywne). To właśnie ten typ raków dostaniesz w każdej wypożyczalni sprzętu zimowego.

Plusy:

• niska cena
• pasują do wielu modeli butów

Minusy:

• gorsze trzymanie się buta
• dłużej trwające i mniej pewne wiązanie

Raki półautomatyczne

Coś między rakami koszykowymi, a automatycznymi. Wymagają już specjalistycznego obuwia z rantem z tyłu, więc albo trzeba już takie buty mieć, albo planować ich zakup. Przód nadal mocowany jest za pomocą koszyka. 

Bardzo zawęża się także grono znajomych, którym będziesz mógł je pożyczyć. Świetnie sprawdzą się podczas trekkingu po tatrzańskich i alpejskich szlakach, ale także będą odpowiednie do stawiania pierwszych kroków we wspinaczce zimowej.

Plusy:

• Dobre trzymanie buta
• Bardzo uniwersalne w terenie
• Szybsze w zakładaniu

Minusy:

• Wyższa cena
• Nie kompatybilne ze zwykłymi butami trekkingowymi

Raki automatyczne

Najbardziej zaawansowane raki. Zazwyczaj używane do zdobywania najwyższych szczytów i bardziej zaawansowanych  form turystyki: wspinaczki lodowej, mikstowej albo drytoolingu. Zapewniają bardzo pewne trzymanie w każdych warunkach, a ich zakładanie zajmuje dosłownie moment. Wymagają jednak specjalistycznego, bardzo sztywnego obuwia, z rantem z przodu i z tyłu buta. Polecamy to rozwiązanie osobom, które wiedzą już, z czym wiąże się turystyka zimowa wysokogórska i które chcą się w tym kierunku rozwijać. 

Plusy:

• Bardzo pewne trzymanie
• Błyskawiczne zakładanie

Minusy:

• Wysoka cena
• Potrzeba specjalistycznych, mało uniwersalnych butów

Ile zębów potrzebuję? 10, czy 12?

Zdecydowana większość oferowanych raków turystycznych posiada 10 lub 12 zębów. Jednak, czy więcej znaczy lepiej? Niekoniecznie! 

Na mniejszą liczbę zębów mogą pozwolić sobie osoby o niezbyt dużej wadze, nie za dużej stopie oraz poruszające się w terenie łatwym i średniotrudnym. Zdecydowaną zaletą tego rozwiązania jest niższa waga takich modeli, co ma szczególne znaczenie dla osób o drobniejszej budowie ciała. 

Natomiast, jeśli ważysz ponad 90 kg, nosisz rozmiar buta powyżej 45 albo dużo poruszasz się w terenie trudnym i stromym - wybierz raki 12-zębne. Zapewnią Ci one większą stabilność i pewność kroku. 

Raki stalowe, czy aluminiowe?

Jeśli chodzi o materiał, z jakich robione są raki, mamy do wyboru 2 opcje: raki stalowe i aluminiowe. 

Zdecydowanie bardziej popularnym rozwiązaniem są raki stalowe. Są bardziej uniwersalne, mniej tępią się przy kontakcie ze skałą, a także są bardziej wytrzymałe na urazy mechaniczne. Minus? Wyższa waga.

Raki aluminiowe będą lżejsze, ale jednocześnie oferują dużą mniejszą trwałość oraz wysoką wrażliwość w starciu ze skałą. To dobre rozwiązanie dla osób, które noszą raki głównie w plecaku na wszelki wypadek: skiturowców, czy turystów, którzy potrzebują przejść bezpiecznie przez krótki odcinek lodowca albo wiosennego płata śniegu.

Jak przechowywać i transportować raki? 

Zęby raków zawsze powinny być ostre, dlatego trzeba szczególnie zwrócić uwagę na ich sposób transportu. Dla bezpieczeństwa swojego oraz osób dookoła nas, nigdy nie powinniśmy nosić raków przytroczonych na zewnątrz plecaka luzem. To proszenie się o nieszczęście!

Raki zawsze powinny być przechowywane w grubym pokrowcu, tak, aby zęby nie uszkodziły sprzętu w naszym plecaku.

Po powrocie z wycieczki koniecznie trzeba je dokładnie wysuszyć. W przeciwnym razie, sprzęt szybko zacznie rdzewieć, co znacząco skróci jego żywotność. 

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę przy kupnie raków?

Antisnowy

Każde raki mają pod spodem elastyczne nakładki, które zapobiegają przyklejaniu się śniegu do spodu raków tzw. antisnowy. Czym bardziej elastyczne i sprężyste są - tym mniejsza szansa na uprzykrzające życie buły śniegu pod butami. Dlatego zdecydowanie warto zwrócić na to uwagę przy zakupie. W tym momencie najlepsze antisnowy oferuje firma Grivel.

Stuptuty

Na wszystkie zimowe wędrówki warto mieć także stuptuty, czyli tzw. ochraniacze na buty. Zakłada się je na łydki oraz buty, co zapobiega wpadaniu śniegu do buta. Jeśli planujemy używać ich równocześnie z rakami, warto kupić modele z mocniejszego materiału. Dobrze sprawdzą się także dodatkowe wstawki wzmacniające od wewnętrznej strony. Wydłuży to żywotność ochraniaczy przy zahaczeniu zębem raka.

Odpowiednia długość łącznika

Przy kupnie raków warto przymierzyć je do swoich butów. Czasem może się bowiem okazać, że dany model raków nie do końca chce współpracować z naszymi butami. Za wąski rant, za głęboki - problemów może być kilka.

Osoby noszące mniejsze buty muszą także zwrócić uwagę na długość łącznika. Po skróceniu raka łącznik nie powinien wychodzić poza obrys raka i buta. Jeśli tak jest, trzeba zamienić go na krótszą wersję. Czasem jest ona dodawana do raków w zestawie, a czasem trzeba dokupić je oddzielnie. Podobna sytuacja może mieć miejsce w przypadku osób z bardzo dużym rozmiarem stopy. Wtedy może nam zabraknąć oczek do regulacji i konieczne może być dokupienie łączników w wersji długiej.

A może wypożyczalnia?

A jeśli to Twoja pierwsza zimowa wycieczka w wyższe góry i nie jesteś pewien/pewna, że Ci się spodoba, zawsze możesz wypożyczyć raki. To opcja tańsza i często szybsza niż wybieranie swoich raków jeszcze zanim w ogóle kiedykolwiek miało się je na nogach. 

Koszt wypożyczenia raków na jedną dobę to 20 zł. Także jest to szczególnie opłacalne przy krótszych, np. weekendowych wyjazdach. 

W razie czego zapraszamy do naszej wypożyczalni, gdzie czeka na Ciebie kilkanaście par raków. Mamy w ofercie zarówno modele koszykowe, jak i półautomatyczne i automatyczne, także każdy znajdzie coś dla siebie.

Słowo na koniec

Jeśli dopiero zaczynacie swoją przygodę z turystyką zimową, warto na początek zainwestować w kurs turystyki zimowej, na którym instruktor pokaże Wam jak prawidłowo założyć raki oraz zaprezentuje Wam różne techniki chodzenia w zależności od terenu i sytuacji. Pokaże Wam także, jak wyhamować upadek za pomocą czekana i co zrobić z rakami w czasie upadku, aby nie zrobić sobie krzywdy.

A jeśli wybór raków nadal wydaje się Wam za bardzo skomplikowany, zapraszamy serdecznie do nas do sklepu, gdzie nasza ekipa pomoże Wam dobrać raki do butów, które posiadacie i aktywności, które planujecie w przyszłości.